Afvalstoffen in het aquarium, hoe zit dat nu precies?

Afvalstoffen in je aquarium bestaan vooral uit de uitwerpselen van je aquariumbewoners. Vissen, zoals goudvissen, en slakken kunnen flinke vervuilers zijn. Een goed biologisch evenwicht helpt afvalstoffen afbreken en omzetten naar bruikbare stoffen. Te veel afvalstoffen in het aquarium is gevaarlijk voor je aquariumbewoners. De kleinste diertjes zullen daar als eerste last van krijgen, dit zijn de garnalen en kreeften. Vissen komen daarna aan de beurt. De afvalstoffen die vrijkomen uit de uitwerpselen van je aquariumdieren zijn vooral ammoniak en ammonium. Een goede balans in je aquarium is belangrijk, om ervoor te zorgen dat afvalstoffen niet opstapelen. Is deze balans er niet, dan is er een kans dat je aquariumdieren ziek worden of zelfs dood gaan. Daarnaast groeien je planten minder goed en krijgen algen de overhand. Een goede balans is daarom van levensbelang, om afvalstoffen efficiënt te verwerken en om te zetten in bruikbare voedingsstoffen voor je aquarium.

Afvalstoffen en de stikstofkringloop

In je aquarium moet de stikstofkringloop op gang komen. Deze kringloop is noodzakelijk voor een succesvol aquarium. In je bak leven belangrijke bacteriën. Deze ontwikkelen zich tijdens het opstarten van je aquarium en leven in het filter en op de bodem van de bak. Afvalstoffen, zoals ammonium, komen in het water door voedsel en uitwerpselen van vissen. Bacteriën zetten deze stoffen eerst om naar nitriet (NO2) en daarna naar nitraat (NO3). Dit nitraat wordt vervolgens door je aquariumplanten opgenomen, waarna de planten weer door dieren wordt gegeten. Zo is de stikstofkringloop rond. De stikstofkringloop in het kort: Ammonia, NH3 > Nitrosomas bacteriën > Nitriet, NO2 > Nitrobacter bacteriën > Nitraat, NO3 > Planten nemen nitraat en CO2 op en geven zuurstof (O2) af > Vissen De bacteriën in je filter vormen een belangrijke schakel in de stikstofkringloop. Deze filterbacteriën zorgen ervoor dat afvalstoffen, zoals ammonia, ammonium en nitriet worden omgezet in stoffen die geen gevaar opleveren voor je aquariumbewoners. Om hun werk goed te kunnen doen hebben de bacteriën voldoende zuurstof nodig. Goed groeiende aquariumplanten zorgen voor zuurstof in je bak. Soms worden er opstartbacteriën voor het aquarium gebruikt om het proces te versnellen. Toch heeft dit niet zo heel veel nut. Een aquarium heeft tijd nodig om een natuurlijk evenwicht te ontwikkelen. Een flesje bacteriën toevoegen gaat dit niet versnellen, want de bacteriën hebben ook voedsel nodig om in leven te kunnen blijven. Het best is om de bacteriën op een natuurlijke manier te laten vermeerderen. 

Wat is nitriet of NO2?

Nitriet of NO2 zien we regelmatig in nieuwe aquaria. Er is nog geen goede balans ontstaan, waardoor er hoge nitrietpieken kunnen ontstaan. Nitriet in je aquarium kan dodelijk zijn voor je vissen, als de waarden te hoog worden. Hou daarom goed de waterwaarden in je aquarium in de gaten. NO2 in het aquarium laat je vissen langzaam stikken. Het zuurstoftransport in hun bloed wordt geblokkeerd. Bij te hoge NO2 waarden zullen je vissen sneller gaan ademen, je ziet hun kieuwen veel meer bewegen en soms zelfs rood kleuren. Vaak gaan de vissen op de bodem hangen of tegen decoratiemateriaal aan schuren. Ze verliezen hun kleur en zullen uiteindelijk sterven aan zuurstoftekort. Nitrietpieken komen vooral voor in nieuwe, net opgestarte aquaria. In deze aquaria zijn vaak nog te weinig bacteriën om alle afvalstoffen goed te verwerken. Het is daarom belangrijk om, vooral in het begin, de nitrietwaarde nauwlettend in de gaten te houden. Dit kun je doen met een nitriettest.

Snel het nitriet in je aquarium verlagen?

Als er een nitrietpiek ontstaat, is water verversen de enige snelle oplossing om de nitrietwaarde weer naar beneden te krijgen. Vervang zeker de helft van het water voor schoon water bij een te hoge NO2 waarde. Om het je vissen wat makkelijker te maken en de balans in je bak weer op orde te krijgen is het aan te raden om de vissen een aantal dagen minder te voeren of zelfs even niet te voeren.

Wat is ammonia?

Ammonia is een afvalstof die in je aquarium komt via de uitwerpselen van vissen, rottende planten resten en niet opgegeten voer. Hoe meer je voert, hoe meer uitwerpselen je vissen zullen produceren. Daarnaast is de kans groter dat niet al het voer opgegeten wordt en gaat liggen rotten op de bodem van je bak. Kom je er bij een aquarium water test achter dat de ammonia waarden in je bak te hoog zijn? Dat is een teken dat het water in je aquarium niet voldoende gereinigd is door de bacteriën in je bak. Het kan zijn dat er nog niet voldoende bacteriën aanwezig zijn om alle afvalstoffen te verwerken. Of de bacteriekolonie is verstoord door een filterreiniging of het opnieuw inrichten van je aquarium. Ook zuurstof in het aquarium is belangrijk. Zonder zuurstof kunnen de bacteriën hun werk niet goed doen. Maak het de bacteriën in je aquarium naar de zin, want je hebt ze hard nodig voor het afbreken van ammonia. 

Nitrificerende bacteriën, wat zijn dat?

Nitrificerende bacteriën, die wil je in je aquarium hebben. Deze bacteriën zorgen voor de verwerking van afvalstoffen in het aquarium. Ze worden nitrificerende bacteriën genoemd, omdat ze afvalstoffen, zoals ammonium, omzetten naar nitriet. Maar nitriet is al ik kleine hoeveelheden giftig voor vissen. In grote hoeveelheden zullen vissen en andere aquariumbewoners er zelfs dood aan gaan. Daarom is er nog een andere bacterie nodig in je aquarium, eentje die nitriet omzet naar nitraat. Dit is een stof die planten kunnen opnemen.

Hoe ga jij om met afvalstoffen in je aquarium?

Meet jij regelmatig de waterwaarden om te zien of alle afvalstoffen goed verwerkt worden? Heb je al een goede balans in je bak bereikt? Heb je vragen over afvalstoffen in je aquarium? Stel je vraag gerust hieronder, ik help je graag.